नेपालगन्ज : बाँके जिल्ला अहिले पनि कुष्ठ रोगकको उच्च जोखिममा रहेको पाईएको छ । प्रत्येक बर्ष कुष्ठ रोगबाट प्रभावित एक सय बढी नयाँ बिरामी फेला परिरहेकाले बाँके उच्च जोखिममा रहेको पाईएको हो ।

७१ औं विश्व कुष्ठ रोग दिवसको अवसरमा आईतबार साईनिङ अस्पताल, आईएनएफ बाँकेले चालु आर्थिक बर्षको साउनदेखि पौष मसान्त सम्म कुष्ठ रोगबाट प्रभावित ६० जना नयाँ विरामी फेला परेको तथ्यांक सार्वजनिक गरेको छ । ती मध्य २९ जना बाँकेका विरामी रहेको साईनिङ अस्पताल, आईएनएफ बाँकेका प्रमुख मंगल चौधरीले जानकारी दिए ।

साईनिङ अस्पतालमा फेला परेका नयाँ विरामी मध्य १५ जना भारतिय नागरिक भएको जानकारी दिँदै प्रमुख चौधरीले बर्दिया र अन्य पहाडी जिल्लाबाट चेक जाँच गराउन आउने विरामीमा पनि कुष्ठ रोग पत्ता लागिरहेको जनाए । प्रकोप दर घटेको छैन, उनले भने –‘गत बर्ष पनि ६ महिनाको तथ्यांकमा ५१ जना नयाँ बिरामी फेला परेकोमा २५ जना बाँकेककै थिए । ’

लुम्विनी प्रदेशमै बाँके दोस्रो उच्च जोखिममा रहेको जानकारी दिँदै प्रमुख चौधरीले खुला सिमानाका कारण बाँकेबाट भारत बढी आवतजावत हुनेभएकोले कुष्ठ रोगको प्रकोप घट्न नसकेको बताए । यस्तै बाँकेमा सबै स्वाथ्य संस्थाबाट संकल गरिएको तथ्यांक सार्वजनिक गर्दै स्वाथ्य कार्यालय बाँकेका फोकल पर्सन रविन्द्र कुमार शाहले पछिल्लो समय कुष्ठ रोगबाट १४ बर्ष मूनिका वालवालिकाहरु बढी प्रभावित भएको जानकारी दिए ।

यस चालु आर्थिक बर्षको साउन देखि मंसिर मसान्त सम्म बाँकेमा ३३ जना नयाँ विरामी भेटिएकोमा १३ जना १४ बर्ष मूनिका वालवालिका रहेको बताए । उनका अनुसार पाँच महिनाको अबधिमा फेला परेका कुष्ठ रोगका नयाँ विरामी मध्य नेपालगञ्जका ८, खजराका ६ , कोहलपुर र जानकीका ५/५ नरैनापुरका ४, बैजनाथका ३ र डुडुवा गाउँपलिकाको २ जना रहेका छन् ।

सरकारले कुष्ठ रोग निवारण विशेष नीति  तथा कार्यक्रम ल्याउन नसकेको बताउँदै उनले सरकारी स्वाथ्य संस्थाहरु नयाँ विरामी पत्ता लगाउन साईनिङ अस्पताल, आईएनएफ जस्ता संस्थाको सहयोग लिनु पर्ने वाध्यता रहेको बताए ।

दिवसको अवसरमा आयोजित अन्तरक्रिया कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै  स्वाथ्य कार्यालय बाँकेका प्रमुख सुनिता पौडेलले कुष्ठ रोगको प्रकोप दर बढीरहेपनि सरकारले यसको निवारणकालागि लगानी गर्न छोडी सकेको बताईन् ।

समाजमा अझै पनि कुष्ठ रोगीलाई गरिने ब्यवहार, लान्छना र विभेद हट्न नसकेको बताउँदै प्रमुख पौडेलले राज्यले जनचेताना जगाउन र नयाँ विरामी पत्ता लगाउन थप नीति तथा कार्यक्रम ल्याउन नसकेको बताईन् । कार्यक्रममा बोल्दै भेरी अस्पताल नेपालगञ्जमा कार्यरत छाला रोग बिशेषज्ञ डाक्टर आर के झाले कुष्ठ रोगको रोकथाम र उपचार सम्भव रहेपनि सबैमा जनचेतना पुग्न नसक्दा समाजमा अझै धेरै रागीहरु लुकेर रहेको बताए ।

रोग पत्ता लागेका विरामीहरु उपचारका क्रममा पनि अन्ध विश्वासकै कारण उनीहरु आफन्तको माया र सहयोग पाउन नसकेको अनुभव सुनाए । उनले भने, ‘उपचारत बिरामीलाई भेट्न उनीहरुका आफन्त र नातेदारहरु कोही पनि आउँदैन्, त्यो पीडा रोगीलाई मात्र थाहा होला ।’ कुष्ठरोग अपहेलित रोग हो नै तर सरकारले पनि यसलाई उपेक्षा गरेको छ, उनले भने । खजुरा गाउँपालिका स्वाथ्य शाखा प्रमुख दिपक ढकालले समाज र आफन्तबाट अपहेलित हुने डरले कुष्ठ रोगीहरु खुलेर उपचारमा आउन नसकेको बताए । स्थानीय स्तरमा कुष्ठ रोग शिवर सञ्चालन गर्दा एक जना पनि चेकजाँच गराउन नआउने भएकले पछिल्लो समय छाला रोग शिविर भनेर सञ्चालन गर्न थालेको बताए ।

छाला रोग शिविरमा पत्ता लागेका बिरामीहरुपनि गोप्य रुपमा औषधी सेवन गर्न चाहेको उनले जानकारी दिए । दिवसको अवसरमा साईनिङ अस्पताल, आईएनएफ बाँके, स्वास्थ्य कार्यालय बाँके, कुष्ठ रोग निवारण संघ, जानकी गाउँपालिका, खजुरा गाउँपालिका, बि.एन एम टि नेपाल, टि बि नेपाललगायतको संयुक्त आयोजनामा अन्तरक्रिया कार्यक्रम आयोजना गरिएको थियो । साईनिङ अस्पताल, आईएनएफ बाँकेका प्रमुख मंगल चौधीको अध्यक्षतामा एवं स्वाथ्य कार्यालय बाँकेका प्रमुख सुनिता पौडेलको प्रमुख आतिथ्यमा भएको कार्यक्रममा जानकी गाउँपालिकाको प्रमुख प्रशासकिय अधिकृत दिल बहादुर पौडेलले आगामी दिनमा गाउँपालिकाको नीति तथा कार्यक्रममा कुष्ठ रोग निवारणको ‘विषय समेट्ने प्रतिबद्धता जनाए ।

कुष्ठरोग सम्बन्धी गलत अवधारणाको अन्त्य गरौं, मर्यादित ब्यवहार गरौं ।’ भन्ने मूल नारा सहित मनाईएको ७१ औं विश्व कुष्ठ रोग दिवसको अवसरमा आईतबार साईनिङ अस्पतालमा उपचार रत १९ जना कुष्ठ रोगका बिरामीलाई फलफूल तथा न्यानो कम्बल समेत बितरण गरिएको थियो ।