बाँके\तिहारको पाँचौं दिन आज भाइटीका पर्व दिदीबहिनीले आफ्ना दाजुभाइलाई श्रद्धा, आस्था र निष्ठाका साथ दीर्घायु, आरोग्य र ऐश्वर्य प्राप्तिको कामना गर्दै परम्पराअनुसार पञ्चरङ्गी वा सप्तरङ्गी टीका लगाएर मनाउँदैछन् ।

प्रत्येक वर्ष कात्तिक शुक्ल द्वितीयाका दिन मनाइने नेपालीको दोस्रो ठूलो चाड तिहारको मुख्य दिन आज दाजुभाइले दिदीबहिनीबाट टीका ग्रहण गर्दैछन् । आजको दिनलाई यमद्वितीया पनि भनिन्छ ।

दिदीबहिनीले दाजुभाइलाई टीका लगाएपछि दाजुभाइले पनि दिदीबहिनीलाई टीका लगाउने गरिन्छ ।

भाइटीकाको टीका आज दिनभर लगाउन कुनै बाधा नभए पनि साइत खोज्नेका लागि बिहान ११ः०२ बजेको अभिजित् मुहूर्तको समय उत्तम रहेको समितिका अध्यक्ष प्रा. श्रीकृष्ण अधिकारीले बताए ।

यस वर्ष भाइटीका लगाइदिने पूर्व र लगाइमाग्ने पश्चिम फर्कनुपर्ने समितिले जनाएको छ । यसो गरेमा वृश्चिक राशिमा रहेका उत्तरका चन्द्रमा दाहिने पर्नेछन् । शुभ कर्ममा चन्द्रमालाई अघि वा दाँहिने पार्नुपर्ने शास्त्रीय नियम छ ।

पूजनविधि 

शुरूमा दीप, कलश र गणेशको स्थापना गर्नुपर्छ । त्यसपछि दिदीभाइ मिलेर यमराज, चित्रगुप्त, यमुना र यमदूतहरूको पूजा गरेर अर्घ्य दिनुपर्छ । अनि अष्टचिरञ्जीवीको पूजा गर्नुपर्छ ।

यो मन्त्र पढ्दै यमराजको प्रार्थना गर्नुस् :

धर्मराज नमस्तुभ्यं नमस्ते यमुनाग्रज ।
पाहि मां किंकरैः सार्द्धं सूर्यपुत्र नमोsस्तुते ।।

त्यसपछि दाजुभाइलाई बीच आसनमा राखेर दूबोले तेलको घेरा बनाएर तीनचोटि घुम्नुपर्छ । अनि ढोकाको छेउमा लगेर ओखर फोर्नुपर्छ ।

दाजुभाइलाई सप्तरंगी टीका लगाउनुपर्छ । टीका लगाएपछि उपहार दिनुपर्छ । किस्तीमा सजाइएका ओखर, कटुस, दही लगायतका वस्तु खुवाउनुपर्छ । अनि दाजुभाइले दिदीबहिनीलाई दक्षिणा र वस्त्र उपहार दिनुपर्छ ।

त्यसपछि विसर्जन गर्दै पूजा टुंग्यानुपर्छ ।

यसको लामो विधि पनि छ । यहाँ भने संक्षिप्त विधि मात्र दिइएको हो ।

भाइटीकामा मृत्युदेव यमराज र यमुना अनि दाजुभाइ र दिदीबहिनीले एकअर्कालाई पूजा गर्ने प्रचलन छ । तल लेखिएका मन्त्र पढेर पूजा गर्नुहोस् ।

यमराज प्रार्थना
ऊँ त्वमेव वैवस्वत विश्वमूर्तिस्त्वमेव कालः कलनान्तरात्मा ।
त्वमेव मृत्युः पुरुषस्त्वमेव प्रसीद देवेश नमो नमस्ते ।।

यमुना प्रार्थना
ऊँ यमस्वसुर्नमस्तेस्तु सूर्यपुत्रि नमोस्तु ते ।
लोकमातर्नमस्तेसतु नमस्ते विष्णुवल्लभे ।।
वरदा भव मे नित्यं यमुने लोकपूजिते ।

यमदूत प्रार्थना
ऊँ नमोस्तु यमदूतेभ्यो बलिनां ये महाबलाः ।
मनोनिलाक्रान्तवेगाः पाशमुद्गरधारिणः ।।
मम सौख्यकराः सन्तु पीडयन्तु न मां क्वचित् ।
ममापचरितं सर्वं विस्मरन्तु दयालवः ।।

यमुनापरिचारिका प्रार्थना

ऊँ पूजयामि नमस्तुभ्यं यमुनापरिचारिकाम् ।
क्षमस्व मम कल्याणि यमुनापरिचारिके ।।

दिदीबहिनीले दाजुभाइलाई गर्ने प्रार्थना
ऊँ मार्कण्डेय नमस्तेस्तु नमस्ते महदायुषे ।
चिरायुस्त्वं यथा लोके तथा भ्राता भवेन्मम ।।
आयुः प्रद महाभाग सोमवंश समुद्भव ।
महामते मुनिश्रेष्ठ मार्कण्डेय नमोस्तु ते ।।
भ्रातस्तवानुजाताहं भुङ्क्ष्व भोज्यमिदं शुभम् ।
प्रीतये यमराजस्य यमुनाया विशेषतः ।।
यत्प्राप्ता च यमुनया यमराजस्य पूजनात् ।
तथा ममापि सकलं भवेज्जन्मनि जन्मनि ।।
आयुर्लक्ष्मीर्यशोधैर्यं निर्भयत्वमरोगिता ।
वाक्पटुत्वमजाड्यञ्च जायतां तव सर्वदा ।।
दाजुभाइले दिदीबहिनीलाई गर्ने प्रार्थना
ऊँ त्वं लक्ष्मीस्त्वमपर्णासि ब्राह्मी त्वं च सरस्वती ।
त्वत्पूजनात् भवेयुस्ताः पूजिता मम सर्वदा ।।
आयुर्लक्ष्मीर्धनं धान्यं पाश्वादिकमरोगिता ।
सर्वं त्वदर्चनाद्दीप्तं भवेज्जन्मनि जन्मनि ।।
पतिपुत्राधनैश्वर्यं सौभ्रात्रं जन्मजन्मनि ।
अक्षयं जायतां देवि धर्मराजप्रसादतः ।।