सुदुरपश्चिम \सुदूरपश्चिमका विकट ग्रामीण क्षेत्रमा छाउपडी अर्थात् महिला महिनावारी हुँदा सामाजिक अन्धविश्वासका अनेकौं प्रयोग गरिँदै आएको छ। सोही कारण छाउ बस्दा कतिपय अवस्थामा कलिला किशोरीको ज्यानसमेत जाने गरेको छ।
बाजुराका अधिकांश स्थानीय तहमा महिनावारी भएका महिलालाई मठमन्दिर नजिकमा रहेका बाटोमा हिँड्न दिइने गरेको छैन।
महिनावारी भएका महिला मठमन्दिर नजिकमा रहेका बाटोमा हिँडेपछि अनिष्ट हुन्छ भन्दै धामीझाँक्री रिसाउन थालेपछि लागि बाटो बन्द गरिँदै आएको बूढीगंगा नगरपालिका–१० तिमाडाकी नाम (परिवर्तन) सीता विकले बताइन्।
महिनावारी भएपछि आफूलाई गाउँका अधिकांश गोरेटो बाटो हिँडडुल गर्न वञ्चित गरिएको उनको गुनासो छ। जबर्जस्ती हिँड्न खोजे गाउँका अगुवा र धामीझाँक्रीले यसले देवता छोई भन्दै रिसाउने गरेको उनले सुनाइन्।
छाउ अन्त्यका लागि जिल्लामा हुने गरेका विभिन्न कार्यक्रमले सेलापाखा, बदेडा, तिमाडाका गाउँबस्तीमा कुनै प्रभाव नपारेको विकको भनाइ छ। महिनावारी भएका बेला महिलालाई दूध, दही, महीलगायतका पोषिला खानेकुरासमेत नदिइने विकले बताइन्। महिनावारी भएका बेला महिलाले दुहुनो गाई, भैंसी छोए जरिमाना तिराउने गरिएको छ।
२०७६ मा बूढीनन्दा नगरपालिकाको –९ पाण्डुसैनमा छाउगोठमा सुत्दा आमा दुई छोरासहित तीन जनाको ज्यान गएको थियो। त्यसपछि छाउ बाजुराका ९ वटै स्थानीय तहमा रहेका झन्डै ५११ वटा छाउगोठ भत्काइएको जिल्ला प्रशासन कार्यालय बाजुराको तथ्यांकमा उल्लेख छ।
बाजुरामा छाउगोठ कागजी रूपमा हटे पनि व्यवहारमा कार्यान्वयन नगरिँदा महिनावारी भएका बेला महिलाले ज्यान गुमाउनुपर्ने अवस्था निरन्तर छ।
