कोहलपुर,बाँके: गाउँ घरमा पाइने स्थानीय जातहरुको संरक्षण तथा स्थानीय कृषकहरुलाई सहज रुपमा पहुचको लागि सामुदायिक जिन बैंकको स्थापना बाँकेको गाभरभ्यालिमा संचालन गरिएको छ। बाँकेको कोहलपुरबाट करिब सात किलोमीटरको दुरिमा रहेको गाभर भ्यालिमा आन्तरिक पर्यटकहरुको बढि नै चहलपहल भैइरहन्छ।

भिडभाडबाट टाढा शान्त ठाउँ भएका कारण आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटक गाभर पुग्ने गर्छन दुइ बर्ष अघि स्थापना भएको जिन बैंकले सबैको ध्यान तानेको छ । मौरि सधै रुखहरुमा धरको दिवाल खामोमा देख्ने गरेको र यसरि मौरि र किराको लागि घर बनाएको देख्दा बर्दिया गुलरियाकि गिता श्रेष्ठ अचम्ममा पर्नुभएको छ।

गाभर भ्यालिका घर आगन घाम लाग्ने तर पानीले नभिज्ने दर्जन बढि ठाउँमा सिमल सिसौ लगायतका काठमा मौरि बस्न सक्ने प्वाल बनाएर राखिएको छ। यहाँ आउने जो कोहिले यसको बारेमा बुझ्ने र हेर्ने समेत गरेका छन् भने त्यसको बारेमा स्थानिय हेमलाल चौधरीले बुझाउने गर्नु भएको छ।

मौरिहरु चराहरु किराहरु लगायतले एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा पुग्दा बनस्पति उत्पादन अर्थात पराग सेचन प्रक्रियामा मद्दत पुर्याउछ्न । पछिल्लो समय बिषादिको प्रयोगले ससाना जिवहरु नष्ट हुन थालेका छन् । यिनै मौरिहरुको सरक्षणका लागि बाँके राष्ट्रिय निकुञ्ज अन्तरगतको मध्यवर्ती क्षेत्र स्थित गाभरभ्यालिमा सामुदायिक जिन बैंकको स्थापना गरिएको हो। जिन बैंकमार्फत किराहरुको मात्र सरक्षण नभइ कृषि जैविक विविधतको समेत सरक्षण हुने प्राकृतिक सरक्षण बिज्ञ पुर्ण चन्द्र उपाध्यायको भनाइ रहेको छ।

त्यस्तै होमस्टे महासंघका केन्द्रिय महासचिव कृष्ण चौधरीले मौरिहरुको बंश जोगाउने ठाउँलाई जिन बैंक भनिन्छ । जिन बैंक सुरु भएको एक हप्तामै मौरिहरुले यहाँ बस्न सुरु गरेका हुन्छ्न । जिन बैंक गाभरमा मात्र नभएर अन्यत्रपनि सुरु गरिएको बताउनु भयो। जिन बैंक स्थापनाका लागि बाँके राष्ट्रिय निकुञ्जले स्थानियलाई तालिम दिएको थियो।छ बुदे घोषणा पत्र जारि गर्दै सामुदायिक जिन बैंक सरक्षण सन्जाल समेत गठन गरिएको छ।

सन्जालले नेपालका अन्य जिल्लामा समेत जिन बैंक स्थपना गर्ने तयारी गरेको छ। जिन बैंकले कृषि अन्तरगतका घास बालि , पशुपन्छि, जलिय, सुस्म जीवाणु र किरा गरेर छ वटा क्षेत्रलाई समेट्छ। नेपालमा सामुदायिक बिउ बैंक चालिस वटाभएपनि सामुदायिक जिन बैंक यो नै पहिलो हो। कृषि अनुसन्धान निर्देशनालय नार्क खजुराले जिन बैंकलाई दीगो रुपमा संचालन गर्न प्राबिधिक सहयोग गर्ने छ। जिन बैंक कृषि जैविक बिबिधता सरक्षण सङ्गै आयआर्जनको स्रोत बन्ने देखिएको छ।